معرفت اخلاقی

بحث از نسبت میان تجربۀ اخلاقی و تجربۀ دینی که با مبحث رابطۀ دین و اخلاق نیز مرتبط، لیکن بحثی مستقل از آن است، در تصویر میزان قرب اخلاق مداری و دین مداری اثرگذار است. در مقالۀ حاضر، برای تعیین اینکه چه نسبتی میان این دو تجربه برقرار است، پس از بیان ویژگی های مشترک تجربۀ اخلاقی و تجربۀ دینی، تلاش می شود تا مقصود از تجربۀ اخلاقی و تجربۀ دینی بیان شود و آنگاه با استفاده از تقسیم شش گانۀ دیویس درباره‌ی انواع تجربه های دینی، و سنجیدن نسبت هر یک از آن اقسام با تجربۀ اخلاقی، نسبت تجربۀ اخلاقی با تجربۀ دینی شناسایی گردد. در این راستا، دیدگاه تباین تجربۀ اخلاقی و تجربۀ دینی و دیدگاه اتحاد آن دو نیز مورد بررسی قرار می گیرد. حاصل آنکه نمی توان هر تجربۀ اخلاقی ای را تجربۀ دینی شمرد. همۀ مصادیق این دو نیز یکسره از یکدیگر جدا نیستند، بلکه نسبت میان تجربۀ اخلاقی و تجربۀ دینی عموم و خصوص من وجه است.