معرفت اخلاقی، سال پانزدهم، شماره اول، پیاپی 35، بهار و تابستان 1403، صفحات 89-101

    اعترافات شیطان از منظر قرآن

    نویسندگان:
    سیدعابدین بزرگی / استادیار گروه «فلسفه و کلام اسلامی» دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت / abedin@abu.ac.ir
    doi 10.22034/marefateakhlagi.2024.2021457
    چکیده: 
    شیطان به‌مثابه یکی از آیات و مخلوقات خداوند، دارای حُسن است، ولی به سبب نافرمانی، ملعون و مطرود درگاه الهی واقع شده است. درباره شیطان، کتاب‌ها و مقالات گوناگونی به نگارش درآمده و هرکدام از زاویه خاصی این موجود را بررسی کرده‌اند. از جمله موضوعات مرتبط با شیطان، اعترافات مستقیم و غیرمستقیم اوست که در قرآن بیان شده است. این مقاله با تأکید بر آیات الهی، به اعترافات مستقیم شیطان پرداخته که عبارتند از: (1) وجود خداوند و صفاتی، مانند خالقیت، ربوبیت تکوینی و عزت الهی؛ (2) معاد و اموری، مانند عذاب الهی و قطع رابطه در قیامت؛ (3) تصرفات و کارهای مربوط به خود. شیطان اعتراف می‌کند که در صراط مستقیم کمین کرده و با استفاده از غفلت و تزیین درصدد فریب و سلطه بر انسان است. مشکل اصلی شیطان در بُعد خداشناسی، نپذیرفتن توحید تشریعی و نرسیدن به حد نصاب توحید است. علاوه بر این، او با اینکه مسائل مربوط به معاد را قبول داشت و بدان معترف بود، ولی عالِم غیر عامل بود و علم او برایش فایده‌ای نداشت. نهایت اینکه او به جای حرکت در صراط مستقیم، در آنجا کمین کرده و به شکل‌های گوناگون به رهزنی مشغول است. پژوهش حاضر با محوریت قرآن، و با روش «توصیفی ـ تحلیلی» درصدد تبیین اعترافات صریح و مستقیم شیطان است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Satan's Confessions from the Perspective of the Quran
    Abstract: 
    As one of God's signs and creations, Satan has goodness but he is cursed and rejected by God because of his disobedience. Various books and articles have been written about Satan, each examining this creature from a specific dimension. Among the topics related to the Satan are his direct and indirect confessions stated in the Quran. Emphasizing the divine verses, this article deals with the direct confessions of Satan, including: (1) God's existence and His attributes, such as creativity, existential lordship and divine dignity; (2) resurrection and issues such as divine punishment and breaking relationships in the resurrection; (3) operations and related works. The Satan admits that he lurks in the straight path and tries to deceive and dominate people by causing negligence and embellishment. The main theological problem of Satan is not accepting the legislative unity and not reaching the quorum of monotheism. In addition, even though he accepted resurrection and acknowledged it, he did put his belief into action and his knowledge was of no use to him. In summary, instead of moving in the straight path, he lurks there and misleads people in various ways. Focusing on the Qur'an and using the descriptive-analytical method, the present research tries to explain the explicit and direct confessions of Satan.
    • نهج‌البلاغه، 1386، محمد دشتی، قم، ناظرین.
    • بهمنی، اصغر، 1392، مناظره با شیطان، قم، سعید نوین.
    • بهمنی، اصغر، 1396، مصاحبه با شیطان، قم، سعید نوین.
    • بیستونی، محمد، 1382، شیطان‌شناسی از دیدگاه قرآن، تهران، بیان جوان.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1397، توحید در قرآن، قم، اسراء.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1398، تسنیم، قم، اسراء.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1399، تسنیم، قم، اسراء.
    • دهخدا، علی اکبر، 1385، لغت‌نامه دهخدا، تهران.
    • رادمرد، صغری، 1387، ابلیس در آیات و روایات، قم، زمزمه زندگی.
    • راغب اصفهانى، حسین‌بن محمد،1412ق، المفردات فی غریب القرآن، دمشق، بیروت، دار العلم الدار الشامیة.
    • ربانی گلپایگانی، علی، 1399، عقاید استدلالی، قم، هاجر.
    • سبحانی، جعفر، 1384، التوحید و الشرک، قم، مؤسسة تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق(ع).
    • سبحانی، جعفر، 1392، الاهیات، قم، مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق(ع).
    • طباطبایی، محمد حسین، بی‌تا، تفسیر المیزان، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی‌همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    • قاسمی، اصغر، 1392، انسان و شیطان، تهران، هستی نما.
    • قمی، شیخ عباس، ۱۳۸۹، مفاتیح الجنان، قم، سازمان اوقاف و امور خیریه.
    • مجلسی، محمدباقر، ۱۴۰۳ق، بحار الانوار، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
    • مصباح یزدی، محمدتقی، 1380، آموزش عقاید، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
    • مصباح یزدی، محمدتقی، 1380، معارف قرآن، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مصباح یزدی، محمدتقی، ۱۳۸۸، اخلاق در قرآن، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مکارم شیرازی، ناصر، 1374، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
    • ملکی، امرالله، 1397، درباره شیطان، همدان، برکت کوثر.
    • موسوی خمینی، سیدروح‌الله، 1368، جهاد اکبر، تهران، پیام آزادی.
    • نفیسی، علی‌اکبر، 1343، فرهنگ نفیسی، تهران، خیام.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    بزرگی، سیدعابدین.(1403) اعترافات شیطان از منظر قرآن. دو فصلنامه معرفت اخلاقی، 15(1)، 89-101 https://doi.org/10.22034/marefateakhlagi.2024.2021457

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیدعابدین بزرگی."اعترافات شیطان از منظر قرآن". دو فصلنامه معرفت اخلاقی، 15، 1، 1403، 89-101

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    بزرگی، سیدعابدین.(1403) 'اعترافات شیطان از منظر قرآن'، دو فصلنامه معرفت اخلاقی، 15(1), pp. 89-101

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    بزرگی، سیدعابدین. اعترافات شیطان از منظر قرآن. معرفت اخلاقی، 15, 1403؛ 15(1): 89-101