معرفت اخلاقی

این مقاله بارویکرد تحلیلی توصیفی به مبانی و شیوه های تربیت اخلاقی در قرآن، از نظر مفسّر بزرگ علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می پردازد. مبانی تربیت اخلاقی به معنای استعدادها، امکانات و ضرورت های مربوط به انسان درباره‌ی آموزش اخلاق و همچنین بیانگر نوع روش ها وشیوه ها در تربیت اخلاقی است. مبانی تربیتی به سه دسته‌ی علمی، فلسفی و دینی تقسیم می شود که در این مقاله تنها به مبانی دینی پرداخته شده است. علامه، «توحید» را مهم ترین مبنای تربیت اخلاقی قرآن می داند که تمامی آموزه های قرآن، حول محور آن می چرخد. موحد پس از شناخت خداوند و شناخت نیازهای خود، بنابر امیال فطری نظیر میل به هدف، کمال، حقیقت، تقدیس موجود برتر، کرامت ذاتی و صیانت از نفس، به سوی خداوند جذب می شود، و تنها راه رسیدن به قرب را در انجام دستورهای الهی و ترک محرّمات می یابد. این همان روش عبودیت است که انسان را به تهذیب نفس می رساند. از دیدگاه علامه، سایر مبانی نظیر اختیار، معرفت پذیری و... و روش های تربیت اخلاقی مانند نصیحت، الگوسازی با داستان و مثال، وعده‌ی بهشت و جهنم، پرسش و پاسخ، ابتلا و...، همگی حول محور «توحید» می تواند اثرگذار باشد.