معرفت اخلاقی، سال پانزدهم، شماره دوم، پیاپی 36، پاییز و زمستان 1403، صفحات 27-46

    عملکرد حوزة علمیة قم در حیطة اخلاق اجتماعی در یکصد سال اخیر

    نوع مقاله: 
    ترویجی
    نویسندگان:
    محمدجواد فلاح / دانشیار گروه «مدرسی اخلاق اسلامی» دانشگاه معارف اسلامی / javabekhoob@yahoo.com
    doi 10.22034/marefateakhlagi.2024.5000599
    چکیده: 
    از زمان تأسیس حوزة علمیة قم که قریب یکصد سال می‌گذرد، این حوزه نقش تأثیرگذاری در تحولات اجتماعی داشته است. این تحولات از منظر اخلاقی قابل بررسی و واکاوی است. مقالة حاضر با گونه‌شناسی این تأثیرات بر اساس شاخص‌هایی همچون جغرافیای تأثیر، قلمرو تأثیر، نوع مخاطب متأثر از حوزه، نوع برونداد تأثیر و نیز زمان و تاریخ این تأثیرگذاری به ابعاد گوناگون تأثیرات اخلاقی حوزه می‌پردازد. این‌گونه‌شناسی نشان می‌دهد که در یکصد سال تأسیس حوزة علمیة قم- چه قبل از انقلاب اسلامی ایران وچه بعد از آن - این حوزه توانسته است با تأثیرات اخلاقی خود در برخی مقاطع تاریخی، تحولات قابل توجهی را ارائه کند. مبارزات سیاسی- اجتماعی، خدمات عمومی و عام‌المنفعه، تواصی و خیرخواهی اجتماعی و مشارکت‌های همدلانه، و پس از انقلاب اسلامی در مقاطعی مثل جنگ، محرومیت‌زدایی و سازندگی کشور همواره حوزه‌ها الهام‌بخش اخلاقی اجتماع بوده‌اند. این تأثیر فراتر از کشور ایران در کشورهای دیگر نیز قابل رصد است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Performance of Qom Seminary in the Area of Social Ethics in the last Century
    Abstract: 
    Since the establishment of Qom Seminary, which has been about one hundred years, the Seminary has played an important role in social developments. These developments can be analyzed from a moral point of view. This article deals with the typology of these influences based on indicators such as the geography of influence, the sphere of influence, the audience affected by the Seminary, the result of the influence, as well as the time and date of the influence. This typology shows that in the period of one hundred years after the establishment of the seminary, both before the Islamic Revolution of Iran and after that, Qom seminary, with its moral influence, has been able to make significant improvements and changes in political-social struggles, public services, social benevolence and empathetic participations. After the revolution, at times like war, the seminary has always been a moral inspiration for the society in removing deprivations and rebuilding the country. This influence is beyond Iran and can be observed and surveyed in other countries as well.
    متن کامل مقاله: 

    * اين مقاله با حمايت دبيرخانة دائمي كنگرة يكصدمين سالگشت بازتأسيس حوزة علميه قم و دستاوردها و نكوداشت آيت‌الله العظمي حاج شيخ عبدالكريم حائري تأليف شده است.

        انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان یزد، 1388، پارسای کویر: خاطرات و آموزه‌هایی از زندگی آیت‎الله حاج شیخ محمد ابراهیم اعرافی، قم، بوستان کتاب.
        انصاری قمی، ناصرالدین، 1388، اختران فضیلت، قم، دلیل ما.
        بصیرت‌منش، حمید، 1378، علماء و رژیم شاه، چ دوم، تهران، عروج.
        بهداروند، محمدمهدی، 1396، نقش روحانیت در دستاوردهای انقلاب اسلامی، قم، نورالامین.
        جمعی از محققان، 1387، گلشن ابرار: زندگی اسوه‌های علم و عمل، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، چ دوم، قم، طه.
        ربانی، اسدالله، 1378، فیض عرشی: زندگینامه آیت‌الله حسن حسن‌زاده‌آملی، آیت‌الله شیخ محمد کوهستانی، آیت‌الله محمدعلی ربانی، آیت‌الله میرتقی نصیری، آیت‌الله حسین محمدی‌لائینی، تهران، چاپ و نشر.
        رخشاد، محمدحسین، 1383، فریادگر توحید: شرح زندگی حضرت آیت‎الله بهجت، قم، انصاری.
        صرفی‌پور، محمدتقی، 1390، پای درس علماء، قم، صرفی‌پور.
        فولادی‌پناه، اعظم و مهشید کبیری، 1397، کتاب نهضت عاشورا و تأثیرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن بر جامعه ایرانی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
        کسروی، احمد، 1401، تاریخ مشروطه ایران، چ بیست و هشتم، تهران، امیر کبیر.
        محمدی اشتهاردی، محمد، 1379، خورشید حوزه‌های علمیه: آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی امام عصر.
        مدرسی، سیدمحمدکاظم و همکاران، 1384، دانشنامه ائمه جمعه کشور، تهران، برگ رضوان.
        مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1377، ستم‎ستیزان نستوه: آیت‎الله حاج شیخ جواد فومنی حائری به روایات اسناد ساواک، قم، مرکز بررسی اسناد تاریخی.
        منظورالاجداد، سیدمحمد حسین، 1379، مرجعیت در عرصه اجتماع و سیاست، تهران، شیرازه.
        موسوی‌خمینی، سیدروح الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر امام خمینی.
        نعیمی‌اراکی، داود و محمدمهدی هدایتی، 1374، نورالباقی در تاریخ و کرامات آقا نورالدین عراقی، قم، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مرکزی.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فلاح، محمدجواد.(1403) عملکرد حوزة علمیة قم در حیطة اخلاق اجتماعی در یکصد سال اخیر. دو فصلنامه معرفت اخلاقی، 15(2)، 27-46 https://doi.org/10.22034/marefateakhlagi.2024.5000599

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    محمدجواد فلاح."عملکرد حوزة علمیة قم در حیطة اخلاق اجتماعی در یکصد سال اخیر". دو فصلنامه معرفت اخلاقی، 15، 2، 1403، 27-46

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فلاح، محمدجواد.(1403) 'عملکرد حوزة علمیة قم در حیطة اخلاق اجتماعی در یکصد سال اخیر'، دو فصلنامه معرفت اخلاقی، 15(2), pp. 27-46

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فلاح، محمدجواد. عملکرد حوزة علمیة قم در حیطة اخلاق اجتماعی در یکصد سال اخیر. معرفت اخلاقی، 15, 1403؛ 15(2): 27-46